Linda Jansma

Geluk is geen bron voor creativiteit. Het bedenken en in de huid kruipen van een meeslepend personage kun je alleen als je eigen ziel een paar deuken en schrammen heeft opgelopen.

Het is geen toeval dat de romanfiguren die Linda Jansma neerzet zoveel diepgang en overtuigingskracht hebben. Het leven dat achter haar ligt is een parcours met hindernissen: langdurige ziekenhuisopnames en bijbehorend alleen zijn, een verbiedende moeder en een baan waarbij de muren op haar afkwamen.

Maar net als haar verzonnen karakters is ook zij een overlever.

En hebben haar persoonlijke ervaringen geleid tot de maatschappelijke betrokkenheid die ook in haar nieuwste boek 'Houvast' weer nadrukkelijk aanwezig is? Misschien wel...

'In ieder geval zijn er inmiddels leraren die mijn boeken gebruiken

voor een vorm van voorlichting.'
 

Je hebt nu drie boeken gepubliceerd. Zowel Caleidoscoop als Tweestrijd als Houvast draaien om een maatschappelijke kwestie: loverboys, huiselijk geweld en bendepraktijken van de ergste soort.

Zijn er nog andere sociale pijnpunten waarover je je opwindt?

 

Er zijn aardig wat sociale misstanden die aandacht verdienen.
Kindermishandeling, misstanden in de zorg, illegale tewerkstelling, dierenmishandeling, noem maar op. Of ik me daar echt over opwind… het is meer dat ik vind dat er meer aandacht aan besteed moet worden en wie weet welke punten ooit nog in mijn boeken worden aangekaart.


Hoe reageren lezers op die aanpak? Vinden ze dat engagement een pluspunt voor een boek? Voelen ze zich betrokken?

Eigenlijk heb ik daar nog nooit een gerichte reactie op gehad. Wel heb ik door proeflezers regelmatig de opmerking gehad dat ze het mooi vinden dat ik bepaalde onderwerpen aansnij, omdat er vaak weinig over bekend is. Blijkbaar vinden ze het toch wel prettig om erover te lezen. Of ze zich erbij betrokken voelen… dat denk ik wel.


In 'Houvast' gooien jonge whizzkids hoge ogen
© dancingmango

In 'Houvast' spelen kinderen een grote rol. Onfortuinlijke maar ook zondagskinderen. Zijn kinderen moeilijker hanteerbare personages dan volwassenen… hun rol, de dialogen…?

Kinderen zijn van nature vrij onvoorspelbaar is mijn ervaring. Stel ze een vraag twee keer met een tussenpoze van een dag en ze kunnen op twee heel verschillende manieren reageren. Dat voorspelbare verdwijnt meestal met het ouder worden. In die zin is het dus best moeilijk om van een kind een geloofwaardig personage te maken, vooral ook omdat elk kind weer op een heel eigen manier praat. Woordkeus, zinsbouw. Ik hoop in ieder geval dat de kinderen die in Houvast een rol spelen geloofwaardig op de lezers overkomen.

In dit boek zit meer actie. Heb je bewust je terrein wat verlegd? En wat heb je in dit verband ontdekt over schrijftechniek en/of je eigen talent?

Ik heb graag dat een boek toegankelijk is voor zowel mannen als vrouwen. Caleidoscoop, mijn eerste, is zo’n boek. Mijn tweede boek Tweestrijd is meer een boek voor vrouwen, en hoewel ik dat met heel veel plezier geschreven heb, vind ik het schrijven van wat meer actie nét iets leuker. Alhoewel ik daarmee niet garandeer dat ik nooit meer een psychologische thriller schrijf. 
 

Timmy, de Westie van Linda
© Linda Jansma

Deze keer heb je ook je liefde voor honden en je kennis van deze viervoeters verwerkt. De hond die de show steelt is een Westie maar het is niet zomaar een Westie…

Houvast bevat veel dingen uit mijn eigen verleden. Personages, gebeurtenissen, en ja, ook de westie. Ik heb vijftien jaar lang een westie gehad, Timmy. Hij heeft model gestaan voor de westie in Houvast. Net zoals de andere hond in het verhaal, Cody, die gebaseerd is op de hond van een vriendin. Beide honden leven helaas niet meer. Met Timmy had ik een heel speciale band. Hij had zware epilepsie, die later veroorzaakt bleek te worden door kunstmatige toevoegingen in zijn eten. Hij overleed twee dagen nadat ik Caleidoscoop afrondde. Vandaar ook dat ik dat boek aan hem heb opgedragen.

In Caleidoscoop zit héél veel woede, niet alleen bij Janine maar ook bij Mischa. Die heeft te maken met allerlei vormen van verlies. Kun je je goed in dit soort gemoedstoestand verplaatsen?

Waarschijnlijk wel. Dat is ook wat een goede vriendin van mij wel eens gezegd heeft. Blijkbaar kan ik me in veel situaties inleven en daardoor emoties goed onder woorden brengen. Ik probeer altijd om die emoties niet uit de bocht te laten schieten, want de grens tussen emoties en drama is zo overschreden.

De laatste jaren is het fenomeen van de loverboys, vooral in Nederland, breed in de media geweest. Heeft dat een positief effect gehad... alertere ouders, beleidsmaatregelen?

Ja, ik denk wel dat er een alertere houding is ontstaan. Of dat echt leidt, of heeft geleid tot andere, betere beleidsmaatregelen is echter de vraag. Wel is er meer behoefte ontstaan aan voorlichting en dat is duidelijk te merken aan de hoeveelheid voorlichtingsbijeenkomsten er georganiseerd wordt door bijvoorbeeld de Stichting Stop Loverboys Nu. Scholen en diverse andere instellingen kloppen steeds vaker bij hen aan om informatie te verstrekken en jeugd voor te lichten over loverboys.

 

Dat huiselijk geweld geen verweg-verschijnsel is, heb je zelf kunnen vaststellen. Ik duid natuurlijk op het bericht over je vriendin dat op je site staat.

Wat zijn je bedenkingen daarbij?

Huiselijk geweld komt veel meer voor dan men denkt. Het blijft alleen altijd achter de voordeur. Niemand weet wat zich daar allemaal afspeelt. En als men het wel weet, dan zwijgt men vaak. Het wordt tijd dat mensen durven ingrijpen. Of op zijn minst melding durven maken als ze vermoeden dat vrienden, kennissen, buren of soms zelfs familie (broer, zus) in een gewelddadige relatie verstrikt zijn geraakt. Misschien dat het taboe dan eindelijk eens wordt doorbroken.

Denk je dat een boek als Tweestrijd een vrouw kan bewegen om een gewelddadige relatie te beëindigen? Of op z'n minst iemand in vertrouwen te nemen?

Dat is wel waarop ik hoop. Dat ze beseffen dat ze niet de enige zijn, dat het niet normaal is om in zo’n situatie te leven. Of het daadwerkelijk vrouwen zal aanzetten die stap te nemen, weet ik niet, maar nogmaals: dat hoop ik van harte.

 

Waarom heb je gekozen voor twee verschillende vertelperspectieven?
Op mij had die keuze in elk geval effect (zie recensie)...

Het verhaal van Hanna is geen vrolijk verhaal. Soms kan dat teveel van de lezer vergen. De lijn van Sonja tussendoor is dus behalve een tweede verhaallijn ook als een soort rustpunt bedoeld, waarin de lezer kan “bijkomen” van alle ellende die Hanna meemaakt. Zo hoopte ik een evenwicht te creëren.
 

In beide boeken spelen vrijheid en onvrijheid een opvallende rol. Zijn dat grote thema's in je leven? En zit je sturende moeder daar voor iets tussen?

Ik ben een voorstander van vrijheid in de breedste zin van het woord. Of mijn moeder daar invloed op gehad heeft zou best kunnen, maar dan wel onbewust. Mijn moeder kon heel slecht loslaten, waardoor ze teveel en te krampachtig ging vasthouden. Dat stukje van haar herken ik ook wel in mezelf: ik kan moeilijk loslaten, maar probeer daar tegenover niet om alles dan maar stevig vast te houden. Houden van is loslaten en al doet dat soms pijn, het is belangrijk om niet altijd jezelf op de eerste plaats te zetten.

 
 

Je hebt zelf geen makkelijk levensparcours afgelegd. Helpt dat om je in slachtoffers in het algemeen te verplaatsen?

Misschien wel. Eerlijk gezegd heb ik daar nooit zo bij stilgestaan. Voor het schrijven van mijn boeken probeer ik altijd mensen te vinden die in eenzelfde situatie hebben verkeerd als de personages in mijn boeken en ik streef er ook naar om die mensen persoonlijk te spreken. Zo kan ik mij beter verplaatsen in wat zij hebben meegemaakt.

Je boeken lijken heel geschikt voor de leeslijst van scholieren. Geraken ze daar op?

Dat hoop ik wel, natuurlijk. In ieder geval zijn er inmiddels leraren die mijn boeken gebruiken voor een vorm van voorlichting. Tijdens de boekpresentatie van Tweestrijd stond er ineens een vrouw naast mijn tafel, die vertelde dat ze lerares op een middelbare school was en dat ze mijn boeken in de klas gebruikte om haar leerlingen te waarschuwen. Ze had Tweestrijd gekocht en een al eerder gekocht exemplaar van Caleidoscoop bij zich en vroeg me in beide boeken een boodschap voor haar leerlingen te zetten. Dat maakt me toch wel trots en ik hoop dat mijn boeken haar leerlingen het inzicht geven zulke dingen nooit te laten gebeuren.

 

De website van Linda Jansma